حدیث مضطرب
به حدیثى «مضطرب» اطلاق مى‌کنند که متن یا سند آن و یا هر دو، مختلف و متفاوت نقل شده باشد؛ خواه از یک راوى یا بیشتر.
اضطراب در سند مانند این که راوى گاه سند را مثلًا از پدر، از جدش نقل کند و گاه از جدش بدون واسطه و گاهى از غیر آن دو و اضطراب در متن، مانند این که حدیث را یک بار به گونه‌اى (مثلًا با زیادى) و یک بار به گونه‌اى دیگر (با نقصان) نقل کند.
اضطراب از اسباب ضعف حدیث به شمار مى‌رود، به شرط آن که هر دو حدیث از لحاظ صحت و غیر آن، برابر باشند و یکى بر دیگرى ترجیح نداشته باشد؛ و در صورت ترجیح - مانند این که راوى یکى اضبط از راوى دیگرى باشد -، روایت اضبط مقدم مى‌شود.
البته در جایى که اضطراب موجب اختلاف در حکم یا خدشه در سند روایت نگردد و حدیث، دیگر شرایط صحت را داشته باشد، حجت خواهد بود و به مفاد آن عمل مى‌شود.
پانویس
منابع
- فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بیت علیهم‌السلام، سید محمود هاشمى شاهرودى، جلد ۳، صفحه ۲۷۲.
ردهها: